In de gezondheidszorg draait alles om diagnosen: de aandoening die door een arts wordt vastgesteld, zo nauwkeurig mogelijk. De diagnose is de titel die wordt toegekend aan de klachten waarmee iemand zich bij de dokter heeft gemeld. Zonder diagnose is er geen behandeling, en is ook de vorm waarin we de zorg hebben gegoten niet langer bruikbaar.
Het systeem is zo dwingend dat medisch onverklaarbare klachten ook tot diagnose zijn gepromoveerd: tinnitus (oorsuizen) en het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) worden gediagnosticeerd door de bekende oorzaken van de klachten uit te sluiten. De diagnose CVS mag pas worden gesteld als is vastgesteld dat een traag werkende schildklier of de ziekte van Pfeiffer de klachten niet kunnen verklaren.
Door een diagnose worden de verschillen tussen de mensen die daar aan lijden van ondergeschikt belang. Als je heup gebroken is, en moet worden geopereerd maakt het niet uit of je oud of jong bent, getrouwd of vrijgezel en arm of rijk. Dat begrijpt iedereen, en de voordelen (goed georganiseerde zorg van hoge kwaliteit) wegen ruim op tegen de nadelen (niet zo persoonlijk en veel focus op productie).
Dat ook mentale problemen of psychische klachten worden omgewerkt tot een diagnose is minder vanzelfsprekend. Juist in onze emotionele huishouding verschillen we enorm van elkaar, en de verschillen tussen mensen met een depressie doen er, in tegenstelling tot dat gebroken bot, juist wel heel erg toe.
Diagnose verwijst naar ziekte, maar is angst of somberheid die je functioneren ondermijnt daarmee ook per definitie ziekelijk? Misschien betekent het wel iets heel anders, misschien is het niet meer of minder dan een signaal dat er iets te doen is. Wat betekent het als je heel prikkelbaar bent, slecht slaapt en moeite hebt om je te concentreren? Deze vraag proberen te beantwoorden met een diagnose is een mogelijke benadering, maar niet de enige. Mentale (of emotionele, of psychische) verschijnselen zijn lang niet altijd symptomen van een ziekte. En het stellen van een diagnose is alles behalve een garantie dat een uitdaging in het leven wordt opgelost…