Je groeit op, wordt volwassen, bouwt een leven op. Maar soms is er dat knagende gevoel. Je kunt het niet goed plaatsen, maar iets voelt niet in balans. Misschien merk je dat je relaties moeizaam verlopen. Of dat je bij tegenslag overweldigd wordt door emoties waarvan je de oorsprong niet kunt verklaren. Grote kans dat je hier te maken hebt met de lange schaduw van emotionele verwaarlozing in je kindertijd.
Veel volwassenen realiseren zich niet dat onverwerkte ervaringen uit hun jeugd, zoals emotionele verwaarlozing, nog altijd invloed hebben op hun dagelijkse leven. Dit artikel neemt je mee in hoe jeugdtrauma’s, en in het bijzonder verdrongen ervaringen, zich blijven uiten. En vooral: wat je eraan kunt doen.
Lees ook het artikel: Emotionele verwaarlozing: Wat het is, hoe je het herkent en wat de gevolgen zijn
Wat is er aan de hand bij emotionele verwaarlozing bij kinderen?
Emotionele verwaarlozing draait om het gebrek aan emotionele afstemming en aandacht in je kindertijd. Niet per se over fysieke afwezigheid, maar juist over het ontbreken van erkenning voor jouw emoties en behoeften. Wat je als kind niet kreeg aan emotionele aandacht, warmte en begrip, neem je, vaak onbewust, mee in je volwassen leven.
Kinderen hebben van nature behoefte aan:
- Erkenning van hun emoties
- Troost in moeilijke momenten
- Positieve bevestiging van hun eigenwaarde
- Onvoorwaardelijke liefde en acceptatie
Wanneer deze basisbehoeften niet worden vervuld, ontwikkelt een kind overlevingsmechanismen. Die strategieën helpen op dat moment om emotioneel te ‘overleven’, maar worden later in het leven vaak belemmerende patronen.
Ouders of verzorgers bedoelen het lang niet altijd kwaad. Het is vaak het resultaat van onvermogen, onmacht of onwetendheid. Enkele oorzaken kunnen zijn:
- Ouders die zelf worstelen met onverwerkte trauma’s of psychische problemen
- Een gezinssituatie met veel stress of instabiliteit
- Emotionele afwezigheid door ziekte of verslaving
- Strikte overtuigingen: “Emoties tonen is een teken van zwakte”
Waarom we jeugd trauma’s verdringen
Als kind ben je afhankelijk van je omgeving. Wanneer je emotionele behoeften niet worden gezien of erkend, is het voor je overleving noodzakelijk om deze gevoelens te onderdrukken. Bewust of onbewust schuif je het opzij. Verdrongen emoties geven namelijk schijnveiligheid: ze zorgen ervoor dat je kunt functioneren binnen de kaders van je gezin.
Een kind is van nature afhankelijk van zijn omgeving voor emotionele spiegels: “Ik voel dit, en dat mag er zijn.” Wanneer deze spiegels ontbreken, leert het kind:
- Zijn/haar gevoelens te onderdrukken
- Dat hij/zijn niet belangrijk is
- Dat hij/zij liefde moet verdienen door prestaties of aangepast gedrag
Dit is de kiem van veel latere problemen. Deze ontstaan, wanneer deze onverwerkte emoties alsnog tot uiting komen. Bijvoorbeeld in de vorm van een gevoel van onverklaarbare rust, onvrede of zelfs paniek.
Lees ook: Wat is trauma? Ontdek de signalen en zet de eerste stap naar herstel!
Hoe jeugdtrauma zich verbergt in je volwassen leven
Een jeugdtrauma verwerken als volwassene begint bij bewustwording. Het lastige is dat deze trauma’s vaak diep verdrongen zijn. Je hebt als kind strategieën ontwikkeld om ermee om te gaan. Overlevingsmechanismen, zoals jezelf emotioneel afsluiten of overmatig aanpassen aan anderen, hebben je geholpen te overleven in een omgeving die je emotioneel tekortdeed.
Maar als volwassene blijven deze patronen onbewust actief. En juist dat maakt jeugd trauma zo complex: je herkent het niet altijd direct als oorzaak van je huidige issues. Hieronder een aantal signalen waaruit kan blijken dat een verdrongen jeugdtrauma nog actief is:
- Moeite met grenzen stellen: je cijfert jezelf gemakkelijk weg.
- Angst voor afwijzing: je zoekt voortdurend bevestiging bij anderen.
- Onverklaarbare lichamelijke klachten: zoals chronische vermoeidheid of spanning.
- Heftige emoties in ogenschijnlijk onschuldige situaties: een kleine afwijzing voelt als een klap.
- Relatieproblemen: buitengewone afhankelijkheid of bindingsangst.
Veel mensen dragen ‘oud zeer’ met zich mee, zonder dat ze zich hier volledig van bewust zijn.
Ook interessant om te lezen: Waarom oud zeer nooit vanzelf verdwijnt en wat jij wel kunt doen
De gevolgen van emotionele verwaarlozing op latere leeftijd
Misschien merk je dat je jezelf kleiner maakt dan nodig is. Of dat je bang bent om anderen tot last te zijn. Dit zijn overblijfselen van de pijn van vroeger. In liefdesrelaties zie je vaak een buitengewone afhankelijkheid ontstaan. Het kind in jou blijft verlangen naar de emotionele bevestiging die vroeger ontbrak.
Daarom is jeugd trauma verwerken als volwassene ook zo’n belangrijke stap. Door te begrijpen waar jouw behoeften vandaan komen, kun je leren gezondere patronen te ontwikkelen. Je leert je grenzen beter bewaken en relaties aan te gaan vanuit gelijkwaardigheid in plaats van compensatie voor iets uit het verleden.
De impact van emotionele verwaarlozing in de kindertijd loopt vaak door in de volwassenheid. Zelfs als je het rationeel achter je hebt gelaten, voelt het innerlijk soms nog heel dichtbij. Wat je merkt is bijvoorbeeld moeite met emoties herkennen en uiten, angst voor afwijzing, een laag zelfbeeld, moeilijkheden in relaties of juist overmatige zelfstandigheid.
Bekijk ook eens het artikel: Trauma behandeling met een integrale aanpak: kijk verder dan de symptomen.
Jeugd trauma verwerken als volwassene: hoe pak je dat aan?
Gelukkig is verandering mogelijk. Hier zijn enkele stappen die je kunnen helpen in jouw proces:
1. Erkenning en bewustwording
De eerste stap is het onder ogen zien van de impact van je jeugd. Jezelf toestaan te voelen wat je hebt weggestopt, is geen makkelijke opgave, maar wel essentieel. Sta jezelf toe om te erkennen dat je iets wezenlijks hebt gemist. En weet ook: dat erkennen is geen zwakte.
2. Zoek professionele begeleiding
Het verwerken van oud zeer vraagt om een veilige setting. Professionals die ervaring hebben met jeugd trauma’s kunnen je helpen jouw verhaal te ontrafelen en emoties stap voor stap toe te laten.
3. Creëer rust in je leven
Het aankijken van pijnstukken lukt alleen als er voldoende rust, reinheid en regelmaat in je leven is. Gun jezelf de ruimte om met aandacht naar je verleden te kijken.
4. Werk aan patronen en triggers
Leer je eigen patronen herkennen. Wat triggert jou? Inzicht in je eigen reacties helpt je om bewuster te kiezen hoe je met situaties omgaat.
5. Overweeg een Oud Zeer gesprek
Bij de Balanskliniek bieden we het ‘Oud Zeer’-gesprek aan. In dit gesprek krijg je de ruimte om samen met een professional te verkennen waar jouw oude pijn zit, hoe deze zich in je leven manifesteert en wat je nodig hebt om stappen richting heling te zetten. Vaak is dit gesprek een belangrijke eerste stap naar verwerking. Bij de Balanskliniek begeleiden we mensen in het Oud Zeer gesprek op een veilige manier door dit proces. Zonder oordeel, zonder druk. Alleen ruimte voor jouw verhaal, in jouw tempo.
Ook interessant: Emotionele veiligheid, de sleutel tot heling bij oud zeer
Het ‘Oud Zeer’-gesprek
Verdrongen jeugd trauma verwerken als volwassene is geen gemakkelijke weg, maar wel een weg die je terugbrengt naar jezelf. Het vraagt tijd, aandacht en liefdevolle begeleiding. Maar het is nooit te laat om de patronen van vroeger te doorbreken en je eigen kracht te hervinden.
Bij de Balanskliniek geloven we dat iedereen de kracht heeft om van klacht naar kracht te groeien. Wij staan klaar om je daarbij te ondersteunen. Benieuwd of een ‘Oud Zeer’-gesprek jou kan helpen? Lees alles over het ‘Oud zeer’-gesprek binnen onze visie of bestel direct een ‘Oud Zeer’-gesprek via onze webshop.